Inclusief en prikkelarm

Tamara van Elst (34) heeft autisme en dat zorgt voor de nodige uitdagingen. Maar het inspireerde haar ook om afgelopen september in Utrecht de deuren van haar gloednieuwe salon ITCHY te openen. Een speciale plek waar er rekening wordt gehouden met mensen die prikkels lastiger kunnen verwerken. “Klanten kunnen een codewoord gebruiken als ze niet willen praten.”

Voordat Tamara haar eigen onderneming startte, werkte zij jarenlang bij een grote kappersketen; eerst als kapper en later als trainer en art developer op het hoofdkantoor. Voor haar waren het hectische werkdagen, met twee keer een burn-out tot gevolg.

Pas twee jaar geleden werd eindelijk duidelijk waar haar symptomen en klachten vandaan kwamen en kreeg ze de diagnose autisme. “Bij mij komen alle geluiden, beelden, gesprekken en omgevingsdetails even hard binnen,” licht Tamara toe. “Het lukt mij niet te filteren. Dat zorgt ervoor dat ik na een werkdag heel moe kan zijn.”

Interesses

Tamara had behoefte om als kapper te werken in een prikkelarme omgeving. Met dat idee begon ze een concept voor haar eigen zaak te ontwikkelen. Tamara: “Ik wilde een rustige salon creëren, waarbij ik omringd zou worden door gelijkgestemde klanten en ben mij gaan richten op mensen met neurodivergentie en mensen uit de queer community.” De naam ITCHY komt van het jeuken van kleine haartjes in je nek en kleding tijdens het knippen. Tamara legt uit: “Het brein van neurodivergente mensen werkt anders; zij verwerken informatie en prikkels op een andere manier. Autisme en adhd vallen hier bijvoorbeeld onder. Ik merk dat het fijn is dat veel van mijn klanten dezelfde kennis en knowhow hierover hebben. Vaak delen we ook dezelfde interesses en heb ik leuke gesprekken. Dat gesprekken soepel verlopen en inhoudelijk ergens over gaan, helpt mij ook om rustiger te kunnen werken.”

Codewoord

“Mijn salon heb ik zoveel mogelijk ‘autismeproof’ gemaakt,” vertelt Tamara. “Zo kunnen klanten de lampen om de spiegels heen zelf dimmen. Voor mensen met neurodivergentie kan een ontmoeting met een onbekende kapper ongemakkelijk en overweldigend zijn. In mijn salon heb ik een codewoord hangen. Als iemand dat zegt, dan weet ik dat diegene niet wil praten. Ook zijn er fidgets (spulletjes om mee te friemelen) en spelletjes. Ik vind inclusiviteit in de breedste zin van het woord belangrijk, vandaar ook de aandacht voor de queer community. En de stoelen in mijn salon zijn een stuk breder, zodat ook mensen met een zwaarder bodytype zich op hun gemak voelen. Als klanten nog andere wensen hebben, kunnen ze dat altijd zeggen of laten weten via de ideeënbox die in de salon staat. Ik probeer mijn salon zo inclusief mogelijk te maken.”

Gender inclusie

Social media zijn voor Tamara belangrijk om klanten aan te trekken. “Ik laat hierop zien wat ik allemaal voor moois kan creëren. Ik merk dat wat ik uitdraag, ik ook terugkrijg aan gelijkgestemde klanten. Mensen weten mij te vinden en neurodivergente mensen vertellen het vaak weer verder – mond-tot-mond reclame werkt heel goed! Alleen al het idee dat klanten weten dat ik zelf ook queer en autistisch ben, geeft vaak rust. Ze weten dan dat ik een bepaalde basiskennis heb over deze topics.

Volgens Tamara zijn er nog steeds veel oordelen over genderexpressie. “Dan hoort een klant in een kapperszaak: ‘zou je dat wel doen?’ Er zijn nog steeds veel conservatieve ideeën over wat voor kapsel bij wie past. Ik vind dat bullshit. Haar is een expressievorm die wat vertelt over je persoonlijkheid en versterkt wat je wil uitdragen. Een goed kapsel is ook aangepast op jouw gezicht. Haar mag geen aanname zijn van wat je gender is.”

Eigen vibe

Tamara denkt dat de kappersbranche nog een stuk inclusiever kan worden. “Ik zag eigenlijk al op de kappersopleiding dat het lesaanbod niet inclusief is; krullen of niet-Europees haar knippen, leer je bijvoorbeeld niet standaard. Maar ik denk dat het veel dieper zit. Er wordt in de branche nog steeds onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen. Voor non-binaire mensen is dat heel lastig, want die worden buitengesloten. Ook was er lange tijd een prijsverschil voor het knippen van een man of vrouw – ik vind dat bizar.”

Zelf doet ze er alles aan om iedereen zich welkom te laten voelen in haar salon. “Hier komen queers, hetero’s, neurotypische mensen – het maakt niet uit. Er is ruimte voor iedereen. Je mag jezelf blijven en geen kapsel is te gek. Ik zal ook nooit de vraag stellen: ‘Wat gaan we vandaag met je haar doen?’ Ik neem een kwartier de tijd om een persoon te leren kennen en stel specifieke vragen over haarroutines en wat voor vibe ze willen uitstralen met hun haar.”

Over haar toekomstplannen is ze helder: “Op dit moment zijn mijn vriendin en ik aan het kijken hoe we een gezin kunnen stichten. Een goede balans tussen werk en privé krijgt dan nog meer prioriteit! Het belangrijkste vind ik het om comfortabel mijn werk te kunnen doen. Ik streef niet naar ambitieuze ondernemersdoelen zoals meerdere vestigingen openen. Ik wil klein blijven en vooral mijn klanten heel blij maken!”